Stalin. Terror absolutny

„Porzućcie wszelką nadzieję, wy, którzy tu wchodzicie” – ostrzegały słowa umieszczone nad wejściem do piekieł w dziele Dantego. Zdanie to mogłoby widnieć na słupach granicznych kraju, którym rządził Stalin. Ofiarą psychopaty, którego w równym stopniu fascynowała władza, co terror i ludzkie cierpienie, padły miliony bezbronnych i niewinnych ludzi. Umierali z głodu, znikali na zawsze w łagrach albo byli mordowani, by zaspokoić żądzę krwi Stalina.

W swojej wybitnej, wstrząsającej książce Jörg Baberowski prowadzi czytelnika w paranoiczny świat sowieckiego dyktatora i tworzy nieznane perspektywy, pozwalające na nowo odczytać przyczyny stalinowskich zbrodni. Jest to jednocześnie książka wymagająca, gdyż autor każe nam śledzić setki dokumentów, listów, donosów, raportów, wspomnień i relacji świadków, byśmy spróbowali sami – porzucając intelektualny komfort niewiedzy – zrozumieć „logikę terroru”.

Czy można napisać coś nowego o Józefie Stalinie i rozpętanym przez niego terrorze? Jak pokazuje Jörg Baberowski w swojej znakomicie napisanej i udokumentowanej książce – można! Wybitny niemiecki historyk postawił sobie niełatwe zadanie. Postanowił spojrzeć na świat oczyma sowieckiego tyrana. To, co zobaczył, okazało się przerażające. Jest to bowiem świat widziany oczyma psychopaty. Psychopaty, który zamienił olbrzymi, zamieszkany przez 150 milionów ludzi kraj w jeden wielki dom wariatów.
Historia pełna była tyranów, mordów i zbrodniczych reżimów. Nigdy i nigdzie nie stworzono jednak systemu tak upiornego jak sowiecki – systemu, w którym dzieci donosiły na rodziców, skazańcy w ostatnich słowach wychwalali swoich katów, w którym pań-stwo kontrolowało nie tylko czyny, ale i myśli swoich obywateli. Nigdy nikt nie upokorzył i nie poniżył drugiego człowieka tak bardzo jak Józef Stalin.
Chcecie Państwo zrozumieć, jak to było możliwe? Jak i po co zbudowany został ten demoniczny system? Przeczytajcie książkę Baberowskiego.
To lektura dla ludzi o mocnych nerwach.
Piotr Zychowicz

Jörg Baberowski (ur. w 1961) – profesor historii Europy Wschodniej na Uniwersytecie Humboldta w Berlinie. Autor licznych publikacji na temat historii Rosji i Związku Sowieckiego.